بارگاه حضرت رضا (ع) بزرگ موزه بی‌همتای معماری جهان اسلام
بارگاه مقدس امام رضا (ع) از شاهکارهای معماری ایران و جهان اسلام به شمار می‌رود. پس از شهادت امام رضا (ع) این شهر به «مشهد الرضا» شهرت یافت و کم کم به اختصار به مشهد تغییر نام داد. پایه آن چه امروزه به عنوان حرم رضوی شاهد آن هستیم، در دوره آل بویه بنا نهاده شد که بقعه‌ای مناسب برای مزار پاک آن حضرت بنا گردید.
با گذشت زمان در دوره‌های مختلف، حاکمان گوناگون به مرمت، بازسازی و افزایش فضاهایی تازه به آن بقعه مشغول شدند؛ که به اختصار به روند معماری بارگاه در دوران مختلف می‌پردازیم.
دوره سلجوقی: خلق کاشی‌های خشتی بزرگ سلطان سنجری به شکل گود و برجسته از طرح و نقوش، که در ازاره‌های بقعه رضوی به کار رفته است.
بارگاه حضرت رضا (ع) بزرگ موزه بی‌همتای معماری جهان اسلام در دوره ایلخانی:
ساخت گنبد بسیار زیبای کشیده (شلال) «کشیده» به دستور سلطان محمد خدابنده (الجایتو) انجام گرفت. و در قسمت‌های داخلی بقعه و جوانب آن از هنر نقاشی بر روی‌اندود گچ، استفاده فراوان شد.
دوره تیموری: گسترش رواق‌ها و شبستان‌ها در مقیاسی وسیع، کاشی معرق ناب، صحن عتیق، مسجدجامع گوهرشاد، ایوان مقصوره، مقرنس‌بندی‌های تخته به تخته و پا به پا، گلدسته‌های مدور گنبد آجری با کاشی نره و خط بنایی سه رگی در بارگاه حضرت رضا (ع) تزیین گردید.
دوره صفویه: به دستور شاه عباس قسمت‌هایی از صحن عتیق و بسط بالا و پایین ساخته شد. کاشیکاری گنبد جمع‌آوری گشت و با روکش مس به شکل خشتی مربع مستطیل و با آب طلا و کتیبه خط ثلث زینت گردید. گلدسته عباسی
مطلا کاری وبا انواع کار «گره» و «کاربندی مقرنس»، به وجود آمد. توحید خانه با طرحی مطلوب از زمان شاه طهماسب با فضاهای دیگری پدید آمد.
دوره نادری: اسکلت ایوان عباسی، گلدسته نادری باتزییناتی از ازاره کاشی نره و خط «ثلث شکسته» پوشش با خشت مطلا زیباتر از گلدسته طلای عباسی پدید آمد.
معرفی کتاب
کتاب معماری ایران ( مصالح شناسی سنتی )
قیمت اصلی ۲۵۰,۰۰۰ تومان بود.۲۲۵,۰۰۰ تومانقیمت فعلی ۲۲۵,۰۰۰ تومان است.دوره قاجاریه: به دستور ناصرالدین شاه صحن ناصری، چهار ایوان با غرفه‌های دو طبقه و تزیینات کاشی معرق و خشت هفت رنگی به وجود آمد. ایوان مطلاکاری وبسط پایین ساخته شد. همیچنین فضاهای دارالضیافه- دارالسلام و دارالحفاظ نیز ساخته شدند.
بارگاه حضرت رضا (ع) بزرگ موزه بی‌همتای معماری جهان اسلام در دوره پهلوی اول:
صحن موزه با ساختمان‌هایی مدرن و با نماسازی‌های سنگ «خلج» و موزه و کتابخانه و سالن‌های تشریفات برای این مجموعه ساخته شد.
دوره پهلوی دوم: تغییرات کلی در صحن موزه، مکان‌هایی همچون دارالسعاده – دارالسرور- دارالعزه- دارالشکر- دارالاخلاص، کف پوش‌های بسیار مرغوب مرمر، طراحی از نقوش پرندگان همچون مرغ شاخدار، طوطی و خصوصاً طاوس، سر درب ساعت موزه، سردرب ساعت صحن عتیق، بازسازی سردرب صحن عتیق و نقاره خانه با مقرنس بندی‌های آونگ طاسه دار، تعویض درب‌های چوبی و نصب درب‌های مطلا به وجود آمد.
دوران انقلاب اسلامی: گسترش اماکن دیگری از قبیل رواق‌ها، شبستان‌ها و ایجاد صحنین جدید قدس، جمهوری اسلامی، جامع رضوی، کوثر، غدیر، هدایت، بسط‌هایی چون شیخ بهائی و حور عاملی، بسط شیخ طوسی و بسط شیخ طبرسی، کتابخانه جدید رضوی و موزه آستان قدس رضوی و زیر گذر جامع ساخته شدند.
به طور خلاصه آثار به وجود آمده از دوره‌های پیشین، خصوصاً دوران انقلاب اسلامی از پدیده‌های (اصل طراحی، اصل اساس‌سازی و اصل نماسازی) سبب عظمت، شوکت و زیبایی‌های وصف‌ناپذیر شده است.
